بررسی نسبت امرِ الوهی و شخصوارگی
نویسندگان
چکیده مقاله:
نسبت «شخصوارگی» و «امرِ الوهی»، همواره، از مسائل مهم الهیات و فلسفۀ دین بوده و سبب شکل‌‌گیریِ دوگانۀ «شخصوارگی» و «ناشخص‌‌وارگیِ» امرِ الوهی شده است. «شخصوارگی» به معنای داشتن اوصافی مانندِ علم، قدرت، اراده و خیر است که در انسان نیز، به صورت محدود، دیده میشود. «تئیزم» با نسبت دادن چنین اوصافی به امرِ الوهی، مهمترین مدافع شخصوارگی است. در مقابل، «پنتئیزم» چنین استدلال می‌کند که الف) شخص، مساوی انسان است؛ ب) جسمانیت، مشخصۀ بارز انسان است؛ ج) در نتیجه، داشتن صفاتی مانند علم و اراده مستلزمِ جسمانیت و مساوی انسان‌وارگی است. بنابراین، امرِ الوهیِ پنتئیستی از داشتن این اوصاف مبرّاست. چیستی نسبت میان الوهیت و شخصوارگی، پرسش اصلی مقالۀ حاضر است. نسبت جسمانیت با شخصوارگی و نسبت کمال با امرِ الوهیِ ناشخص‌وار، سؤالات فرعی پژوهش را تشکیل می‌دهند و بر آنیم تا نشان دهیم که شخصوارگی لازمۀ «الوهیت» است. این مسیر با بررسی مؤلفه‌های الوهیت، یعنی تعالی، تأثیرگذاری و عدم‌تناهی، و بیان دیدگاه‌های معارض پی‌گیری میشود. در پایان، روشن میشود که - بر خلاف ادعای منتقدان - «جسمانیت»، لازمۀ شخصوارگی نیست و همچنین انکار شخصوارگی امرِ الوهی و در عین‌حال، پذیرش مؤلفه‌های کمال مانند «آگاهی»، در گفتار قائلان به ناشخصوارگی تناقض آمیز و نامنسجم است.
منابع مشابه
امر الوهی و دوگانۀ «تعالی/حضور»؛ تأملی در دشواری های یک پارادوکس
الهیات ادیان خدامرکز، الهیات حضور است. تعالی و حضور امر الوهی در تاریخیت ما به هم آمیخته است و متفکران و عارفان هریک کوشیده اند این دوتایی درهم رفته را از هم واکنند. مطالعۀ حاضر با روش تحلیل محتوای کیفی، دالّ مرکزی در متن ارکون را دوگانۀ تعالی و حضور در تاریخیت اسلام می بیند. دوگانه های دیگر از این دوگانۀ مرکزی سرچشمه گرفته اند: 1. دو گانۀ «خدا و خدا»؛ 2.دوگانۀ «قرآن و قرآن» (تفکیک میان کلام ...
متن کاملاعتبار امر قضاوت‌شده نسبت به دفاعیات خوانده
خوانده برای دفاع در مقابل دعوای خواهان می‌تواند از کلیۀ طرق دفاعی استفاده کند. خوانده باید با انتخاب درست و در زمان مناسب از این اختیارات گسترده در مقابل دعوای خواهان استفاده کند. با توجه به قاعدۀ منع صدور آرای متعارض، در صورت صدور حکم قطعی به نفع خواهان، «سبب» حکم مذکور دارای اعتبار امر قضاوت‌شده است و به همین سبب امکان اقامۀ دعوای جدید برای مخدوش کردن آن وجود ندارد. همین استدلال موجب میشود ک...
متن کاملنسبت امر قدسی و امر تاریخی در سیره‌نگاری دوره معاصر؛ مطالعه‌ای در سیره‌نگاری عباس زریاب خویی
دهه‌های1330 تا1360ش، از دوره‌های عطف سیره‌نگاری و بازخوانی زندگانی رسول الله9 در جامعه ایران شیعی است. تحقیقات علمی در دوره ماصر دین را امری فوق طبیعی نمی‌دانست به همین رو سیره‌نگاری‌های سنتی به جهت آمیخته بودن با خرافات و آراء کلامی، پاسخگوی نیازهای آن دوره نبود. بر همین اساس سیره‌های متعددی در این دوره نوشته شد که مهمترین رویکرد آنها «دنیوی» ساختن دین و ظهور دین اسلام بود. در این میان، زریاب...
متن کاملنسبت امر «ممکن» با «زمان» و «قوه» در فلسفۀ فارابی
آنچه ابن سینا در ذکر معانی مختلف امکان (عام، خاص و اخص) ذکر می کند و امکان استقبالی را معنی مستقلی از امکان می شناسد، در آثار فارابی سابقه ندارد. فارابی در آثار منطقی اش ممکن را هم دارای نسبت با مقاطع مختلف زمان می داند (به معنی لاوجود یا وجود در زمان حال و نامعلومِ ذاتی بودنِ وجود یا لاوجودش در آینده) هم دارای قوه. این نشان می دهد که او امکان را دارای یک معنا و یکسان با امکان استقبالی و امکان اس...
متن کاملواکاوی نسبت میان پست مدرنیسم و امر سیاسی
پست‌مدرنیسم به مثابه جریانی که از دل تحولات دنیای مدرن و با بهره‌گیری از گفتمان انتقادی مدرنیته سر برآورده است، تاثیرات بسیاری در حوزه‌های مختلف و از جمله در عرصه سیاسی داشته است. در این مقاله با طرح این پرسش که چه نسبتی میان پست مدرنیسم و امر سیاسی وجود دارد؟ به صورت‌بندی این فرضیه پرداخته شده است که پست مدرنیسم به هنگام تطبیق در عالم سیاست، متاثر از نگرش‌های نسبی‌گرایانه در حوزه‌های هست...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 23 شماره 1
صفحات 55- 80
تاریخ انتشار 2021-05-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023